Als het aan energiebedrijven RWE/Essent, E.ON en GDF Suez/Electrabel ligt, draaien de drie door hen bekostigde nieuwe kolencentrales voor het einde van dit jaar. Greenpeace voert al sinds 2006 actie tegen dit naderende onheil. Een overzicht van de juridische strijd tegen vervuilende kolencentrales.
2014 wordt het jaar van de waarheid voor de drie nieuwe kolencentrales in Nederland. De energiebedrijven RWE/Essent (in de Eemshaven aan de rand van de Waddenzee), E.ON en GDF Suez/Electrabel (beiden op de Maasvlakte te Rotterdam) hebben de afgelopen jaren samen ruim 6 miljard euro geïnvesteerd in de centrales, en ze willen deze graag in 2014 aanzetten. Als de centrales vol draaien, veroorzaken zij tien procent van de Nederlandse CO2-uitstoot.
Natuurvergunning deugt niet
De kolencentrales zijn onnodig onheil: ze verpesten het klimaat, vervuilen de lucht, veroorzaken natuurschade, en er zijn al genoeg centrales in Nederland om het licht aan te houden. Bovendien zouden de centrales veertig jaar lang kunnen meegaan, terwijl we al veel sneller alleen nog groene stroom moeten produceren om de klimaatverandering te stoppen.
Greenpeace voert al sinds 2006 actie en juridische procedures tegen de komst van nieuwe kolencentrales. Met succes: begin 2011 zouden er nog vijf nieuwe kolencentrales bijkomen in Nederland, twee daarvan zijn al van tafel geveegd. Maar nu zitten we dus nog met deze drie kolencentrales.
Gelukkig hebben de energiebedrijven een probleem. Ze hebben de afgelopen jaren steeds doorgebouwd, zónder dat ze de natuurvergunning rond hadden. Telkens weer beslist de hoogste bestuursrechter, de Raad van State, dat hun natuurvergunning niet deugt. De provincies die de vergunningen afgeven, moeten aantonen dat de centrales geen significante schade aan de natuur veroorzaken. Dat lukt ze steeds maar niet. Het blijft dus onzeker of de energiebedrijven ooit de centrales mogen aanzetten. In 2014 zijn er weer veel rechtszaken, waarbij Greenpeace samen met andere milieu-organisaties probeert de energiebedrijven te stoppen.
Geschiedenis kolenacties Nederland
Hieronder een tijdlijn van de juridische strijd tegen de nieuwe kolencentrales.
Maandag 3 februari 2014. WINST? Rechtszitting bij de Raad van State over de natuurvergunning voor de kolencentrale van RWE/Essent aan de Waddenzee. Er zijn 21 organisaties die procederen tegen deze vergunning, inclusief een aantal Duitse gemeenten.
Januari 2014. Rechtszitting bij de Raad van State over de geheime correspondentie tussen de provincie Groningen en RWE/Essent (300 documenten). Uitspraak over zes weken (20 februari) of later.
Oktober 2013. WINST. Greenpeace, Natuur & Milieu en de Vereniging Verontruste Burgers van Voorne winnen een belangrijke rechtszaak tegen de nieuwe kolencentrales in Rotterdam van E.ON en GDF Suez/Electrabel. De Raad van State oordeelt dat de natuur verslechtert door de twee kolencentrales. Het is de tweede keer dat de provincie Zuid-Holland en de bedrijven bakzeil halen bij de Raad van State over de natuurvergunning (eerste keer was mei 2011).
Juli 2013. WINST. Greenpeace wint bij de Rechtbank Groningen een rechtszaak over de resterende 300 van de 1.700 documenten met correspondentie door de provincie Groningen met onder andere RWE/Essent. De provincie gaat echter in beroep tegen de uitspraak. De stukken blijven voorlopig geheim.
Oktober 2012. Ruim 6.200 mensen hebben een bezwaarschrift ingediend tegen de natuurvergunning voor de kolencentrale van RWE/Essent. De provincie Groningen en het ministerie van Economische Zaken wijzen al deze bezwaarschriften af.
Juni 2012. De provincie Groningen en het ministerie van Economische Zaken geven een nieuwe natuurvergunning af voor de kolencentrale van RWE/Essent. In tegenstelling tot de vorige vergunning slaan de overheden de discussie over nut en noodzaak van de centrale dit keer over.
Februari 2012. WINST. Het Belgische bedrijf C.GEN ziet af van de plannen om een nieuwe kolencentrale bij Vlissingen te bouwen.
November 2011. De Raad van State oordeelt dat RWE/Essent verder mag bouwen aan de kolencentrale, ook al heeft RWE/Essent geen natuurvergunning. De rechters oordelen dat de resterende bouwwerkzaamheden nauwelijks natuurschade zullen aanrichten. RWE/Essent bouwt voor eigen risico.
Augustus 2011. WINST. De Raad van State vernietigt de natuurvergunning voor de kolencentrale van RWE/Essent aan de Waddenzee. De Raad van State vindt de vergunning op vijf onderdelen ondeugdelijk: stikstofdepositie, koelwaterlozing, zeezoogdieren, uitbreiding Eemshaven en lichtuitstraling op de grens van de Waddenzee.
Juni 2011. Greenpeace beroept zich op Wet Openbaarheid Bestuur (WOB), en vraagt de provincie Groningen om alle correspondentie met onder andere RWE/Essent en Nuon over de vergunningverlening voor de energiecentrales. Het blijkt te gaan om ruim 1.700 documenten waaruit een innige samenwerking tussen de energiebedrijven en de provincie Groningen blijkt.
Mei 2011. WINST. De Raad van State verklaart het beroep tegen de vergunningen voor de bouw van twee kolencentrales op de Maasvlakte, gegrond. Vier milieuorganisaties, waaronder Greenpeace, stellen dat de stikstofdepositie door de kolencentrales de natuurschade aan de overlaste beschermde duingebieden rondom de Maasvlakte verergert.
April 2011. WINST. Nuon stelt de bouw van de kolencentrale aan de Waddenzee uit, tot in elk geval 2020. Mocht Nuon na 2020 toch de kolencentrale willen aanzetten, dan moet de uitstoot voldoen aan zeer scherpe, bijna onmogelijke eisen. Een prachtig resultaat, voor het klimaat én het Waddengebied, behaald door lokaal en landelijk verzet, van Greenpeace en andere milieuorganisaties.
Januari 2011. Er zijn in Nederland plannen voor vijf kolencentrales: RWE/Essent en Nuon aan de Waddenzee, E.ON en GDF Suez op de Maasvlakte, en C.GEN bij Vlissingen.