Afgelopen week lanceerde Greenpeace een campagne om gemeenten aan te sporen over te stappen op groene stroom van Nederlandse bodem, nadat uit onderzoek bleek dat veel gemeenten kolenstroom inkochten. Opvallend was dat de gemeente Eemsmond juist wél trouw afnemer bleek te zijn van groene stroom en dus niet van de enorme nieuwe kolencentrale van Essent die in de Eemshaven is verrezen. Kennelijk schaamt de gemeente Eemsmond zich toch ook een beetje voor dit ‘streekproduct’. Dat is niet geheel onterecht. Deze kolencentrale blaast jaarlijks ruim 8 miljoen ton CO2 de lucht in, het equivalent van 5 miljoen auto’s op de weg.

Gezien de klimaatdoelen die Nederland zichzelf gesteld heeft is dit onhoudbaar. De uitstoot van CO2 moet in 2025 met een kwart zijn gedaald om aan het vonnis van de rechter in de klimaatzaak van Urgenda te voldoen. Het klimaatakkoord dat in Parijs werd afgesloten en  waar minister-president Rutte samen met 195 regeringsleiders zijn handtekening onder zette, gaat nog veel verder. De stijging van de wereldwijde temperatuur moet beperkt worden tot ver onder de twee graden, met uitzicht op anderhalve graad. Uit eerste analyses van klimaatwetenschappers blijkt dat het nodig is om fossiele brandstoffen al vóór 2040 geheel uit te bannen. Dat is dus al over pakweg 20 jaar. Te beginnen met kolen, aangezien kolencentrales twee keer zoveel CO2 uitstoten als gascentrales. Maar natuurlijk moeten we ook van het gas af, zodat we uiteindelijk helemaal over kunnen op duurzame energie.

Mede door ‘Parijs’ en de druk op kolencentrales om de tent te sluiten, is ook in Noord-Nederland het debat over CO2-opslag weer opgelaaid. Door de CO2 af te vangen en onder de grond op te slaan zou de kolencentrale van Essent open kunnen blijven. Los van de vraag of Groningers nou echt zitten te wachten op nieuwe ondergrondse experimenten met gas, moet de vraag gesteld worden wie de opslag van CO2 onder de grond zou moeten betalen. Het logische antwoord is natuurlijk Essent zelf. Zij hebben ten slotte de kolencentrale gebouwd om daar veel geld mee te verdienen, laat ze dan hun eigen troep opruimen. Echter, CO2-opslag is veel te duur voor Essent en ze zullen dit nooit zelf betalen. De CO2-prijzen zijn momenteel erg laag, maar ook bij stijgende CO2 prijzen zal CO2-opslag nooit rendabel worden. Bij CO2 prijzen van rond de 40 euro per ton CO2 zullen de kolencentrales uit gaan omdat ze niet meer kunnen concurreren met gascentrales. CO2-opslag is veel duurder en kan pas uit vanaf 80 euro per ton CO2. Essent kan dus nooit zijn eigen CO2 opslaan zonder structurele staatssteun.

Maar daar durft de overheid de vingers natuurlijk niet aan te branden. Toenmalig minister Cramer heeft heel handig in de milieuvergunning voor de kolencentrales laten optekenen dat de overheid van plan is om vanaf 2020 CO2-opslag te gaan verplichten. Zo’n verplichting is onbetaalbaar voor Essent en dus komt de kolencentrale dan tot stilstand, als de overheid tenminste woord houdt.

Het moederbedrijf van Essen, RWE, heeft recent in Duitsland een gloednieuwe kolencentrale weer afgebroken omdat ze er toch geen brood meer in zagen. Hetzelfde zou moeten gebeuren met de kolencentrale in de Eemshaven. Aanstaande zaterdag 18 juni zullen verschillende lokale milieuorganisaties deze oproep tot sluiting kracht bijzetten door in Groningen te demonstreren voor een fossielvrije provincie.

Willem Wiskerke
Campaigner Klimaat & Energie bij Greenpeace

Dit artikel is geplaatst in oa Dagblad van het Noorden van donderdag 16 juni 2016