‘Gouden rijst’ is een genetisch gemanipuleerde rijstsoort die is ontwikkeld om vitamine A (bètacaroteen) te produceren. Gouden rijst wordt naar voren geschoven als een snelle, hightech oplossing voor het tekort aan vitamine A, een belangrijk probleem in ontwikkelingslanden dat kan leiden tot blindheid. Maar voor dit probleem zijn veel duurzamere oplossingen die zich in de praktijk al hebben bewezen. Gouden rijst is daarom een peperdure oplossing die risico’s oplevert voor het milieu, voor de menselijke gezondheid en voor de voedselzekerheid.
Gouden rijst wordt al meer dan 20 jaar ontwikkeld door onder andere Syngenta. De tientallen miljoenen euro’s die dat heeft gekost, zouden beter besteed kunnen worden aan Vitamine A-oplossingen die reeds beschikbaar zijn en zich hebben bewezen. Dit zijn bijvoorbeeld moestuinen, armoedebestrijding, een gevarieerd dieet en voedingssupplementen.
Gevaren
Gouden rijst is een Trojaans paard, dat door de industrie die zich met genetische manipulatie bezighoudt, gebruikt wordt om deze gewassen geintroduceerd en geaccepteerd te krijgen. Maar het propageren van genetisch gemanipuleerde gewassen om de gevolgen van ondervoeding te bestrijden, leidt de aandacht af van de onderliggende oorzaken: armoede, gebrek aan macht in de handelsketen en gebrek aan toegang tot een gezond en gevarieerd dieet. De gevaren van het introduceren van genetisch gemanipuleerde rijst zijn onvoorspelbaar: als deze rijst eenmaal op de akkers staat, kan het eenvoudig kruisen met wilde soortgenoten. Hierdoor komen de kunstmatig ingebrachte eigenschappen in het milieu terecht. Deze vermenging kan grote schade aanrichten voor de boeren die rijst exporteren. En als de gouden rijst tot onverwachte neveneffecten leidt, dan kan dat grote gevolgen hebben voor landen waar rijst een basisvoedsel is.
Het planten van rijst in Xinping. © Greenpeace / Bai Yunxian
Oplossingen
Greenpeace pleit voor een andere aanpak van het probleem: meer controle van de boeren zelf op voedselproductie, armoedebestrijding en toegang voor iedereen tot gezond en gevarieerd eten. Daarom promoten we wereldwijd bestaande en bewezen duurzame oplossingen. Oplossingen voor het gebrek aan vitamine A zijn al voorhanden. Bijvoorbeeld de aanleg van gemeenschappelijk ecologische beheerde moestuinen aangepast aan de lokale omgeving. Deze zorgen voor een gevarieerd dieet, veel groente en fruit zit boordevol vitamine A. Soms kunnen voedingssupplementen ook helpen. In Bangladesh wordt deze methode al met succes toegepast. Voor heel jonge kinderen is borstvoeding een goede manier om vitamine A binnen te krijgen.
Onethisch
Verschillende bevolkingsgroepen die door het tekort aan vitamine A zijn getroffen, hebben bezwaar gemaakt tegen de promotie van gouden rijst als oplossing. Het is niet ethisch om dit op te leggen aan mensen als het indruist tegen hun religieuze overtuigingen, identiteit of de waarden van hun culturele erfgoed. Ecologische landbouw en armoedebestrijding kunnen veel beter dan gouden rijst een bijdrage leveren aan gezonde en gevarieerde voeding en oplossingen bieden voor vitamine A-tekort.
Voor meer informatie, bezoek deze website of lees de Greenpeace-rapporten ‘Golden llusion‘ (2013) en ‘Lack of Lustre‘ (2010).