Geen lessen geleerd uit ramp Prestige

Een vogel gedrenkt in olie uit de gebroken tanker ‘Prestige’ op het strand in Valcovo, Galicië, Spanje. © Pedro Armestre

Deze week is het een jaar geleden dat de Prestige voor de kust
van noord-west Spanje zonk. De ramp met de Prestige is een van de
grootste milieucatastrofes in Europa: 2000 kilometer kustlijn
raakte ernstig door olie vervuild. Het zal nog tien jaar duren
voordat het milieu enigszins is hersteld. Greenpeace publiceert
vandaag een rapport over de gevolgen van de gespilde olie. Volgens
de milieu-organisatie is het de hoogste tijd, dat de autoriteiten
maatregelen treffen om een zelfde ramp te voorkomen.

Greenpeace is teleurgesteld, dat de Internationale Maritieme
Organisatie (IMO)(1) een jaar na de ramp nog niets heeft ondernomen
om een volgende ramp te voorkomen. De EU heeft wat voorzichtige
stappen gezet, zoals het verbieden van een paar (slechts 5%) van de
gammele olietankers die langs de Europese kust varen. De kans op
een volgende ramp is echter nauwelijks kleiner geworden.

De huidige aansprakelijkheidsregeling, onderdeel van de Civil
Liability Convention (2), stelt alleen de scheepseigenaar
aansprakelijk en slechts voor een beperkt deel van de schade. De
eigenaar van de vracht, de chartermaatschappij en de crew managers,
hebben volgens deze regels geen enkele verantwoordelijkheid. Zo
werd de eigenaar van de Prestige voor slechts 20 miljoen euro
aansprakelijk gesteld, terwijl de werkelijke schade meer dan
honderd maal hoger lag (2,5 miljard euro). Van een
aansprakelijkheidsregeling, die ervoor zorgt dat de
veroorzaker/vervuiler voor alle schade opdraait, blijkt een enorme
preventieve werking uit te gaan. In de Verenigde Staten is een
dergelijke regeling ingesteld na de ramp met de Exxon Valdez in
1989.

“Voorkomen is beter dan genezen, ook bij olierampen,” zegt
campagneleider Eco Matser van Greenpeace. “Een goed
aansprakelijkheidsregime zal ervoor zorgen dat scheepseigenaren
onder de meest veilige omstandigheden, met goed onderhouden
schepen, kundige bemanning, etc, varen. De IMO is de instantie waar
afspraken worden gemaakt om maatregelen treffen. Zij heeft tot nu
toe weinig gedaan om deze negatieve kant van de
scheepvaartindustrie aan te pakken.”( 3)

De schade die de ramp met de Prestige aan natuur en milieu heeft
veroorzaakt, zal niet zomaar verdwijnen. Het duurt op zijn minst
tien jaar voor de zichtbare gevolgen zijn hersteld. Een compleet
herstel van het ecosysteem zal nog langer duren. De Spaanse
overheid laat volgens Greenpeace na dit herstel te stimuleren. Er
ligt nog steeds geen plan van aanpak voor herstel en een betere
bescherming voor het milieu. Ook verzuimt de overheid maatregelen
te treffen om dergelijke rampen in de toekomst te vermijden.

In het rapport dat Greenpeace vandaag uitbrengt, pleit de
milieu-organisatie voor een compleet onderzoek naar de gevolgen van
de olieramp. Ook in de toekomst moet het getroffen gebied
nauwlettend in de gaten worden gehouden om inzicht te krijgen in de
gevolgen voor het milieu. Het gebied uitroepen tot beschermd gebied
– een verbod op schadelijke activiteiten als olieboren, seismische
tests, risicovol transport of visserij – zal helpen bij het
herstel.

Voetnoten:

(1) De International Maritieme Organisatie houdt zich bezig met
veilige scheepvaart en de bescherming van de oceanen tegen de
gevolgen van de scheepvaartindustrie. De VN-organisatie is
gevestigd in Londen.

(2) Volgens de Civil Liability Convention is er een maximum aan
de schadevergoeding die een scheepseigenaar moet betalen bij
olievervuiling, afhankelijk van de hoeveelheid vracht dat het schip
kan vervoeren. In de praktijk is de schade vaak veel groter.

(3) De IMO heeft tijdens haar vergadering in juni aangekondigd
de waarnemersstatus van Greenpeace in te trekken. Greenpeace is één
van de vier milieu-organisaties met een waarnemersstatus in de IMO.
De andere 57 organisaties met een waarnemersstatus
vertegenwoordigen voornamelijk sectoren in de scheepvaartindustrie.
Tussen 24 november en 5 december besluit de IMO over het
lidmaatschap van Greenpeace.

Notes:

Het volledig rapport staat op http://www.greenpeace.org