Oud-minister en -voorzitter van de Wereldklimaatonderhandelingen Jan Pronk en meteoroloog Reinier van den Berg tekenden de ‘Arctic Declaration’, die voorafgaand aan de klimaattop in New York van vandaag door internationaal directeur Kumi Naidoo van Greenpeace werd overhandigd aan VN-secretaris Ban Ki-Moon.
De poolkappen zorgen voor koeling van de aarde en fungeren als alarmsysteem: een drastische afname van het ijs zegt alles over de zorgelijke klimaatverandering op de wereld. Het lot van de Noordpool staat ook symbool voor hoe wij met die opwarming omgaan. Klimaatverandering is het gevolg van door de mens opgestookte fossiele brandstoffen, zoals olie en gas. We besluiten tot op heden echter niet om het gebied met rust te laten, maar zien het terugtrekkende ijs als een kans om bij de Noordpool naar nog meer fossiele brandstoffen te boren. Dit is onverantwoord.
Uit onderzoek van het Internationaal Energie Agentschap (IEA) blijkt dat twee derde van de ontdekte wereldvoorraden fossiele brandstof in de bodem moeten blijven om de opwarming van de aarde onder 2 graden Celsius te houden en gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan. Maar terwijl regio’s nu al wereldwijd de eerste gevolgen van die verandering ondervinden, zoals overstromingen, orkanen en droogte, wordt nog steeds naarstig naar nieuwe bronnen voor brandstof geboord. Die zijn steeds moeilijker winbaar en verder weg, met grote risico’s voor mens en natuur. Een olieramp bij de onherbergzame Noordpool heeft desastreuze gevolgen voor het gebied.
De toekomst van de poolkap en onze aarde is in handen van wereldleiders, die samen tot doeltreffende maatregelen moeten komen om klimaatverandering tegen te gaan. Vele jaren van onderhandelingen hebben echter te weinig resultaat opgeleverd. Daarom richtten tienduizenden mensen de ogen afgelopen zondag op VN-secretaris Ban Ki-Moon tijdens de People’s Climate March in New York. Vandaag is hij voorzitter van de klimaattop in die stad. Dat hij zelf besloot mee te lopen met de demonstratie geeft hoop over zijn streven verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Hij wil bij de top ‘gewaagde en concrete acties’ van de aanwezige landen.
Ook premier Rutte is bij de top. Wat mogen we van hem verwachten? Waarschijnlijk niet zo veel. Europa besluit in oktober over klimaatdoelen voor 2030. Maar Nederland lijkt stilletjes achter aan te sluiten. Onze regering pleit voor een CO2-reductie van 40 procent ten opzichte van 1990 en staat niet te springen om harde doelen voor duurzame energie en besparing. Maar zonder zulke stevige afspraken is zelfs die weinig ambitieuze 40 procent CO2-afname niet haalbaar. Laat staan dat een hogere doelstelling voor het kabinet op dit moment bespreekbaar is. Het ontbreekt Nederland dus aan lef om echt een verschil te maken tijdens de klimaattop en in de EU.
Het is op zijn minst opmerkelijk dat juist onze directe buren, Duitsland en Denemarken, tonen dat het ook anders kan. Zij hebben ambities die het klimaat en de Noordpool helpen. Windmolens hebben in Denemarken het afgelopen half jaar voor ruim 40% van de elektriciteitsbehoefte gezorgd. De Duitsers gooien het roer om met de ‘Energiewende’ en forceerden wereldwijd een doorbraak van zonne-energie. Zo’n voortvarende omschakeling naar schone energie is ook voor Nederland een zinvolle en noodzakelijke investering in de toekomst.
De ‘Arctic Declaration’ van Greenpeace, die Ban Ki-Moon persoonlijk in ontvangst heeft genomen, is een pleidooi voor ambitieuze klimaatdoelen en de bescherming van onze kostbare Noordpool. Deze is internationaal ondertekend door vele bekende en deskundige personen. De VN-secretaris ontving ook een petitie van meer dan zes miljoen mensen die een koude Noordpool een warm hart toedragen. Onze zucht naar fossiele brandstoffen bij kostbare gebieden als de poolkap moet een halt toe geroepen worden en investeringen in duurzame energie fors opgeschroefd. Laat Nederland daar een noodzakelijk steentje aan bijdragen. Zodat de Noordpool voor onze kinderen en kleinkinderen gespaard blijft.
Jan Pronk – oud-minister en voorzitter Wereldklimaatonderhandelingen 2000/2001
Reinier van den Berg – meteoroloog en klimaatspecialist
Kumi Naidoo – directeur Greenpeace International
Geplaatst in NRC Handelsblad 23 september 2014