Voedselzekerheid kan niet wachten op ‘Gouden bergen’ van gentech

Vitamine A

De ‘gouden’ rijst heeft, ondanks meer dan 20 jaar onderzoek, geen oplossing opgeleverd voor gebrek aan vitamine A. Ook het International Rice Research Institute IRRI geeft toe dat ‘Gouden Rijst’ nog geen passend antwoord op vitamine A-deficiëntie is. Dit kostbare experiment heeft de afgelopen de 20 jaar geen mens geholpen, maar leidt de aandacht af van methoden die wél een effectieve maatregel kunnen zijn. Het is vooral een PR-project voor gentechlandbouw. Zonde van de tijd, de aandacht en het geld. Die kunnen we beter investeren in het aanpakken van ondervoeding door te zorgen voor toegang tot een diverser menu, rechtvaardige toegang tot voedsel en een ontwikkeling naar diverse, ecologische landbouw. Het is niet wetenschappelijk of ethisch verantwoord deze rijst, over de rug van de mensen die lijden aan ondervoeding, te blijven promoten als dé oplossing. Bovendien zijn veilige en effectievere oplossingen voorhanden. Boeren in de Filipijnen staan elke dag in het veld om hun families te voeden in een veranderend klimaat. Greenpeace helpt hen daarbij.

Als we door een groep wetenschappers beschuldigd worden van het ‘blokkeren van gouden rijst’ kunnen we maar één ding doen, namelijk wijzen op de realiteit: er is geen gouden rijst, het is waarschijnlijk een doodlopende weg. Dit is niet alleen onze mening, maar ook die van onafhankelijke wetenschappers die hun bevindingen publiceerden in wetenschappelijke literatuur.

Het is geen toeval dat deze beschuldiging aan ons adres wordt gedaan in de aanloop naar een belangrijk politiek besluit over etikettering van gentechproducten in de Amerikaanse staat Vermont. ‘Gouden’ rijst wordt vaker gebruikt als uithangbord door gentechlobby en als deuropener voor andere gentechgewassen.

De Greenpeace-campagne voor ecologische landbouw is gebaseerd op grondige wetenschappelijke analyses. Deze analyses worden voortdurend getoetst, door onze eigen specialisten, maar ook door externe experts. Vanzelfsprekend zorgen we ervoor dat we up to date blijven met de laatste wetenschappelijke inzichten.

De oplossingen die we voor het voetlicht brengen bij bedrijven en overheden zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en zijn bovendien bewezen in theorie en praktijk. Vanwege deze inzichten voeren we campagne tegen het gebruik van gentech, bestrijdingsmiddelen en andere chemische methoden en middelen in onze industriële landbouw. En voeren we campagne vóór een ecologisch landbouw die is gebaseerd op (bio-) diversiteit en respect voor de ecologische draagkracht van onze planeet. Dat is immers de basis van onze voedselproductie, daar moet zuinig mee worden omgesprongen.

We worden uitgedaagd door de oproep in de open brief van de wetenschappers. Deze wetenschappers houden een hardnekkige mythe in stand. Andere wetenschappers komen, in tegenstelling tot de natuurkundigen en chemici die deze brief tekenden, door het betrekken van meer disciplines, tot tegengestelde conclusies.

Complexiteit van landbouw

De landbouw is geen puur technisch productieproces. Akkers en velden bieden plaats aan (nuttige) biodiversiteit, ze zorgen voor opslagruimte voor voldoende schoon water, het platteland kan plaats bieden aan een gezonde en duurzame lokale economie, om maar een paar van de belangrijke maatschappelijke bijdragen van de landbouw te noemen. Het is dan ook niet zuiver om ontwikkeling, gebruik en effectiviteit van technieken als gentech vanuit alleen een technocratische, westerse visie te beoordelen. Als gentech op een multidisciplinaire manier wordt beoordeeld, zoals de meer dan 400 wetenschappers van de International Assessment on Agricultural knowledge, Science and Technology for Development, IAASTD, dat in 2008 deden, is de onvermijdelijke conclusie dat gentech geen effectieve maatregel is voor de grote uitdagingen van de landbouw. Het zorgt bijvoorbeeld niet voor klimaatbestendige landbouwvoedselzekerheid en het verkleinen van de ecologische impact van onze voedselproductie. In tegendeel: het zorgt voor nieuwe problemen door toenemend gebruik van bestrijdingsmiddelen, machtsconcentratie bij een handvol chemiebedrijven en fundamentele vragen over voedselzekerheid op de langere termijn.

(Golden rice) is an enormously expensive replacement for an existing, cheaper, and more nutritious technology called “vegetables”.

De gevolgen van genetische manipulatie zijn, zeker als het gaat over de lange termijn gevolgen voor het milieu en menselijke gezondheid, nog steeds lastig in te schatten. Na 20 jaar ervaring met commerciële gentechteelt in Noord- en Latijns Amerika zijn de negatieve gevolgen van gentechlandbouw duidelijk: een enorme toename van het gebruik van bestrijdingsmiddelen, toename van de kosten voor boeren en machtsconcentratie bij een paar giganten in de productie van middelen en gentechzaden.

Ecologische landbouw

Greenpeace voert campagne voor een transitie in de landbouw: van industriële naar ecologische landbouw. Een voedselmodel dat is gebaseerd op diversiteit in plaats van op eindeloze monoculturen van hetzelfde gewas met hoge inputs van chemische middelen. Een model dat samenwerkt met de natuur, in plaats van ertegen. Deze agroecologische landbouw wordt gesteund door onafhankelijke wetenschappers, boeren, gemeenschappen en consumenten over de hele wereld. Slimme moderne gentechvrije veredelingstechnieken zijn een deel van de oplossing. Een techniek als ‘Marker Assisted Selection’ stelt plantveredelaars in staat om interessante eigenschappen van gewassen gemakkelijker en effectiever te herkennen. Deze techniek heeft nu al gezorgd voor een grote reeks aan interessante gewassen met verbeterde voedingswaarde – zoals meer vitaminen of mineralen -, bestendigheid tegen de uitwassen van klimaatsverandering – zoals droogte of teveel water – en bestendigheid tegen ziekten en plagen. Het gebeurt, hier en nu, op het veld, met veel grotere effectiviteit om urgente crises waarvoor onze landbouw en voedselproductie staat op te lossen. Gentech is tot nu toe geen oplossing voor deze problemen maar leidt tot hoge economische en ecologische kosten.