Greenpeace Nederland onthult maandagochtend 11 uur een pakket TTIP documenten. Daarmee verschaft de organisatie de broodnodige transparantie en zet zij aan tot een geïnformeerde discussie over een verdrag dat verreikende implicaties zal hebben voor het milieu en de levens van meer dan 800 miljoen inwoners van de EU en de VS. Dit is de eerste keer dat het publiek de kans heeft de standpunten van de EU en de VS te vergelijken.

“Het is hoog tijd dat de inzet van de onderhandelingen aan het licht gebracht worden. De zwaar bevochten vooruitgang op het vlak van milieubescherming, wordt achter gesloten deuren verkwanseld. Deze documenten laten zien dat de samenleving terecht bezorgd is over TTIP. We moeten de onderhandelingen stopzetten en eerst het maatschappelijk debat voeren”, zegt Faiza Oulahsen, cam pagneleider bij Greenpeace Nederland. “De meest complete en meest recente versie van het verdrag moet per direct openbaar gemaakt worden, zodat burgers en hun gekozen vertegenwoordigers kunnen inzien wat in hun naam op het spel is gezet.”

Vanuit het oogpunt van milieu- en consumentenbescherming baren vier kernpunten de meeste zorgen:

Milieumaatregelen lijken te worden geschrapt
Landen hebben het recht handel te reguleren “ter bescherming van leven en gezondheid van mensen, dieren en planten” en “ter conservering van eindige natuurlijke bronnen.” [1]
Geen van de hoofdstukken die we onder ogen hebben gehad bevatten een referentie naar dit recht. De inhoud van de gelekte documenten doet vermoeden dat beiden zijden van de onderhandelingstafel een regime creëren dat winst boven de bescherming van leven en gezondheid van mensen, dieren en planten stelt.

Klimaatbescherming wordt moeilijker met de komst van TTIP
Maatregelen ter bescherming van het klimaat zijn beperkt tot de hoofdstukken gaan over samenwerking op het gebied van regelgeving en de markttoegang voor industriële goederen. [2] Het is bijvoorbeeld binnen TTIP niet mogelijk regels te stellen voor de import van CO2-intensieve brandstoffen, zoals olie uit teerzanden. Hiermee negeert TTIP het klimaatakkoord dat in Parijs gesloten is. De temperatuurstijging moet wereldwijd onder de 1,5 graden blijven om een klimaatcrisis te voorkomen, ook voor mensen en landen buiten de EU en de VS.

Het einde van het voorzorgsbeginsel
De Europese standaard [3] dat alleen producten die bewezen veilig zijn tot de markt toegelaten worden, wordt vervangen door een door de VS gewenste benadering dat gevaarlijke stoffen niet verboden maar beheerd worden. Dit ondermijnt de mogelijkheid preventieve maatregelen te nemen. Dit geldt onder meer voor controversiële stoffen zoals hormoonverstorende chemicaliën.

Bedrijven nemen de macht over
Grote industrieën krijgen een belangrijke stem in het besluitvormingsproces, terwijl maatschappelijke organisaties, het publiek en volksvertegenwoordigers in het duister tasten.Onderwijl ondermijnen de voorstellen milieu- en consumentenbescherming. Terwijl maatschappelijke organisaties buiten de onderhandelingen worden gehouden, zijn er veel voorbeelden te vinden die laten zien dat industrieën een bevoorrechte stem krijgen in belangrijke beslissingen.[4]

De gelekte documenten laten zien dat de EU niet transparant is geweest over de grote invloed van de industrie. Een recent rapport van de EU [5] bevat slechts een enkele verwijzing naar input van de industrie, terwijl in de gelekte documenten herhaaldelijk gesproken wordt over de noodzaak voor verder overleg met de industrie of expliciet vermeld hoe input van de industrie is verzameld.

Oulahsen: “Of je je nu zorgen maakt over het milieu, voedselveiligheid, dierenwelzijn, arbeidsrechten of internetprivacy, die ongerustheid is terecht als je ziet wat er staat in deze gelekte documenten. Het bevestigt de grote bezwaren van maatschappelijke organisaties en miljoenen mensen: TTIP is een enorme verschuiving van de democratische macht van burgers naar grote bedrijven. Wij roepen alle gekozen volksvertegenwoordigers op en andere betrokken partijen deze documenten te lezen en zich te mengen in de discussie.”

De documenten omvatten 248 pagina’s met complexe juridische tekst (13 samengestelde TTIP-hoofdstukken + “Note – Tactical State of Play of TTIP Negotiations”, maart 2016). Greenpeace Nederland werkt samen met een gerenommeerd Duits onderzoeksteam van NDR, WDR en de Süddeutscher Zeitung. Tot op heden kregen volksvertegenwoordigers alleen onder toezicht toegang tot de teksten, in een beveiligde kamer en zonder toegang tot het noodzakelijke advies van experts. Hen is verboden de inhoud met iemand anders te bespreken. Door de publicatie van deze documenten geeft Greenpeace miljoenen bezorgde burgers de kans de gevolgen van het handelen van hun overheid te overzien en deze met hun gekozen vertegenwoordigers te bespreken.

De documenten worden maandagochtend om 11.00 gepubliceerd op een nader bekend te maken website.

voetnoten:
[1] Dit recht is geworteld in de GATT-overeenkomst (1994) van de Wereld Handels Organisatie.
[2] Niets in de relevante artikelen 10 (import en export restricties) en 12 (import en export licenties) van het hoofdstuk “National Treatment and Market Access for Goods” laat zien dat de noodzakelijke handelsgerelateerde maatregelen ter bescherming van het klimaat toegestaan is als handelsbeperking volgens het GATT-artikel XX.
[3] “The precautionary principle is detailed in Article 191 of the Treaty on the Functioning of the European Union (EU). It aims at ensuring a higher level of environmental protection through preventative decision-taking in the case of risk.” http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=URISERV%3Al32042
[4] Bijvoorbeeld: “While the US showed an interest, it hastened to point out that it would need to consult with its industry regarding some of the products” – Hoofdstuk ‘Tactical State of Play’, paragraaf 1.1, Agriculture.[5] ‘The Twelfth Round of Negotiations for the Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP)’ https://www.greenpeace.org/static/planet4-netherlands-stateless/2018/06/tradoc_154391.pdf