CO2-opslag
Laten we beginnen bij het begin. CO2 opslag, oftewel in de officiële bewoording CCS, staat voor Carbon Capture and Storage. Het is een verzamelnaam voor een aantal technieken om CO2 af te vangen en op te slaan. De CO2 die vrijkomt bij het gebruik van fossiele brandstoffen, zoals kolen, olie en aardgas, wordt afgevangen en na transport opgeslagen in de grond. De opgevangen CO2 kan in lege zoutvelden of uitgeputte olie- en gasvelden gestopt worden. Eigenlijk vang je dus afval op (CO2 uitstoot) en stop je het afval (opgevangen CO2) vervolgens onder de grond. Het voorstel dat nu op de onderhandelingstafel ligt is om CO2 niet onder het vasteland op te slaan, maar in lege gasvelden onder de Noordzee, 25 km uit de kust.
Tijdens de onderhandelingen voor het nieuwe Klimaat & Energieakkoord die nu plaatsvinden, wordt CCS als een belangrijke techniek gezien om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Greenpeace is geen voorstander van CCS, met name omdat CCS enorme milieurisico’s met zich meebrengt. We willen geen afvalberg onder de grond met kans op het lekken van CO2. Als CO2 onder de zeebodem (of uit een ondergrondse opslag) ontsnapt dreigt verzuring van het (zee)water.
Greenpeace activists protest against the CO2 storage law (CCS law) in front of the state parliament of Lower Saxony.
CCS wereldwijd
Er zijn wereldwijd maar vier projecten waar CCS technologie wordt toegepast. Van de vier projecten zijn twee recent gestart in Canada (2015) en de Verenigde Staten (2017). Piepjong dus. De andere twee operationele CCS projecten bevinden zich beiden in Noorwegen en zijn vijftien jaar oud, waarvan een project (het Sleipner-veld) met scheuren kampt. Volgens wetenschappers is de kans op het lekken van opgeslagen CO2 in de toekomst groot. Alle bovengenoemde projecten, hebben CO2 uitstoot opgevangen in zoutformaties of aquifers (een watervoerende laag in de ondergrond). Kortom, nergens ter wereld, in geen enkel land, wordt CO2 op dergelijke schaal opgeslagen in lege gasvelden. Dat wil Nederland dus nu wel gaan doen.
Risico’s en kosten
Wij vinden het een groot risico om CO2 onder de grond te stoppen. Niet alleen staat de CCS techniek nog in de kinderschoenen en is er wereldwijd minimale ervaring met CO2 afvang en opslag onder de grond, ook de hoeveelheden CO2 die geïnjecteerd gaat worden is een probleem.
Kijkend naar het kostenplaatje lijkt CO2 opslaan onder de zeebodem duur. In een reportage van NOS eerder dit jaar werden de kosten op 4 à 500 miljoen euro geschat.. Tevens is er heel veel energie nodig om CCS mogelijk te maken, schrikbarend veel. Voor 2 Megaton CO2 onder de grond heb je een windpark van 100 – 150 MW nodig. Dat is vergelijkbaar met het prinses Amaliawindpark dat een jaar lang volop draait… Die energie die kun je beter inzetten voor schone en duurzame oplossingen, dan het vieze en dure CCS.
Rapport
Wij hebben een onafhankelijk onderzoek laten doen dat de risico’s van CCS in kaart brengt. Wij willen een sterk signaal afgeven dat we ons niet moeten blindstaren op CCS. Volgens de industrie staan alternatieven in de kinderschoenen, dat geldt ook voor CCS. Toch heeft CCS sterk de voorkeur. Als je kijkt naar industriële warmtepompen, elektrificatie en elektrolyse (groene waterstof) dan zou je daar specifiek voor de industrie de doelstelling mee kunnen halen. Met deze drie oplossingen kun je dan al 14 Megaton CO2 reduceren per jaar.
Conclusie
CO2 opslag onder de Noordzee is te riskant en te duur. Er zijn studies die laten zien dat er alternatieven zijn. We zien CCS dus liever niet als een oplossing voor het reduceren van CO2 uitstoot. CCS staat namelijk de echte transitie naar een groene duurzame toekomst in de weg. Wij pleiten voor een echte verduurzaming van de industrie. Innovatieve oplossingen zoals groene waterstof. zijn daar concrete voorbeelden van die we ook samen met de industrie kunnen bewerkstelligen. Het is dus een kwestie van goede groene keuzes maken.
Notitie CCS: aanbevelingen succesvolle en kosteneffectieve implementatie CCS in Nederland