Tijd voor statiegeld op kleine blikjes en flesjes

Update 1 februari 2018

Lidl heeft Greenpeace laten weten dat het net als Aldi een neutraal standpunt inneemt: “Het huidige eigen statiegeldsysteem werkt bij Lidl goed. Wij staan neutraal ten opzichte van uitbreiding van het statiegeldsysteem in Nederland. Indien besloten wordt dat het statiegeldsysteem in Nederland wordt uitgebreid, dan zullen wij daar op gepaste wijze gehoor aan geven.”

In januari verzond Greenpeace een vragenlijst naar 22 Nederlandse supermarkten over zwerfafval, statiegeld en duurzaamheid. De belangrijkste vraag: zijn jullie voor of tegen de uitbreiding van statiegeld naar kleine flesjes en blikjes? De antwoorden zijn verrassend.

Eenzaam aan de top: Ekoplaza is vóór

Als eerste Nederlandse supermarkt spreekt Ekoplaza zich uit als voorstander van statiegeld op kleine flesjes en blikjes. “Onze sterke voorkeur gaat uit naar een verpakking die geen schade kan aanrichten aan het milieu omdat deze volledig composteerbaar is,” schrijft Ekoplaza. “Dit is echter technisch nog niet mogelijk bij PET, waardoor statiegeld naar onze kennis het beste alternatief is.”

Aldi neemt afstand van de brancheorganisatie

In de reactie van Aldi op onze vragenlijst geeft de supermarkt aan ‘neutraal’ te staan tegenover statiegeld. Dat is niet zo vooruitstrevend als wij het graag zien, maar wel een opvallend beter standpunt dan alle andere Nederlandse supermarkten. Die verschuilen zich achter een gemeenschappelijk standpunt van het CBL, de brancheorganisatie van supermarkten.

De brancheorganisatie staat in Den Haag bekend als fervent tegenstander van statiegeld, met Albert Heijn voorop. Lobbyisten proberen politici te overtuigen dit voorjaar tegen statiegeld op kleine flesjes en blikjes te stemmen. In 2015 lukte het zelfs bijna om statiegeld geheel afgeschaft te krijgen.

Nederlanders willen statiegeld

Veruit de meeste Nederlanders zijn voorstander van statiegeld. Gek genoeg heeft Nederland nu alleen statiegeld op grote PET-flessen. Uit onderzoek blijkt dat invoering van statiegeld op kleine flesjes kan voorkomen dat jaarlijks tot wel 90 miljoen plastic flesjes in het milieu belanden.

De supermarkten marginaliseren deze milieuwinst en zijn bang voor hoge kosten. Supermarkten zouden echter verder vooruit moeten kijken. Meike Rijksen, campagneleider plastic: “Landen als Duitsland en Noorwegen laten zien dat dit systeem zich na een aantal jaar terugbetaald en zelfs winstgevend voor supermarkten is in te richten.”

Prijsvechters vergeten het milieu

Supermarkten pleiten voor een ‘brede aanpak van zwerfafval’. Dat stellen ze al jaren voor als alternatief voor statiegeld. Maar die aanpak werkt onvoldoende. Dat hebben eerdere mislukte initiatieven als de oranje bakken (Plastic Heroes) en Nederland Schoon laten zien.

Bovendien betekent de uitbreiding van statiegeld niet dat we stoppen met de inzameling van ander afval. Integendeel. Het is niet of-of, het is en-en. Statiegeld is de enige bewezen effectieve methode om ervoor te zorgen dat de kleine flesjes en blikjes niet in het milieu belanden. We zien tenslotte zelden een grote PET-fles op straat liggen. Dat komt simpelweg omdat er statiegeld op zit. Meike: “Het is van de zotte dat de uitbreiding van zo’n effectief middel tegen zwerfafval, al jaren wordt tegengehouden door onder meer de lobby van supermarkten.”

Statiegeld is hard nodig

Een wereld zonder wegwerpplastic, dat is wat wij willen. Voor mensen en voor de miljoenen dieren die erdoor bedreigd worden.

• 90% van de zeevogels en 1/3e van de schildpadden heeft plastic gegeten
• Dieren zien plastic aan voor voedsel of  raken erin verstrikt. Plastic veroorzaakt ieder jaar de dood van honderdduizenden dieren.
• Plastic flessen en doppen zijn de meest voorkomende plastic voorwerpen die aanspoelen op kusten wereldwijd